De demissionair minister voor Rechtsbescherming, Franc Weerwind, heeft aangekondigd dat de tijdelijke maatregelen om veroordeelden korter of later in de cel te zetten, nog niet beëindigd kunnen worden.
Dit komt door het aanhoudende tekort aan gevangenispersoneel en cellen, hoewel het cellentekort wel iets is afgenomen.
Achtergrond en Huidige Situatie
In maart 2024 werden extra maatregelen geïntroduceerd om meer gevangenisplekken vrij te maken. Weerwind schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat de effecten van deze maatregelen nog niet volledig zichtbaar zijn, aangezien ze recent in werking zijn getreden. Hij verwacht in de komende maanden meer effecten te zien.
Belangrijkste Tijdelijke Maatregelen:
- Niet actief opsporen van bepaalde veroordeelden: Veroordeelden met een relatief lage straf, zoals het niet betalen van een geldboete of het niet uitvoeren van een taakstraf van maximaal twee maanden, worden momenteel niet actief opgespoord. Het aantal wekelijkse aanhoudingen is daardoor gedaald van 150 naar 90.
- Zelfmelders: Er zijn momenteel 3000 zelfmelders die nog moeten worden opgeroepen, vergeleken met normaal gesproken ongeveer 1100. Vanaf 1 juli worden zelfmelders met de langste straffen toch opgeroepen, dit betreft vijf tot tien personen. Elke twee weken wordt beoordeeld of er meer zelfmelders opgeroepen kunnen worden.
- Vroegtijdige vrijlating: Gedetineerden worden maximaal drie dagen eerder vrijgelaten aan het einde van hun straf om ruimte te maken. Deze maatregel is enkele keren toegepast.
- Re-integratieverlof en capaciteitsverlof: Sinds eind mei kunnen gedetineerden tegen het einde van hun detentie eerder met re-integratieverlof, waarbij ze buiten de gevangenis werken. Ook zijn sommige gedetineerden met capaciteitsverlof naar huis gestuurd met een enkelband om hun straf daar uit te zitten.
Verwachtingen en Toekomstige Uitdagingen
Weerwind waarschuwt dat het probleem de komende jaren zal blijven bestaan. Dit komt niet alleen door het personeelstekort, maar ook door een daadwerkelijk tekort aan cellen. Factoren die hieraan bijdragen zijn onder andere:
- Een toename in de gemiddelde lengte van gevangenisstraffen.
- Een toename in het aantal veroordelingen met gevangenisstraffen.
- Behoefte aan personeel bij tbs-inrichtingen en jeugdinrichtingen, wat tekorten veroorzaakt bij reguliere gevangenissen.
- De noodzaak voor renovatie van bestaande gebouwen.
De minister benadrukt de noodzaak van voortdurende monitoring en aanpassing van maatregelen om de gevangeniscapaciteit effectief te beheren.