Op 19 januari 2014 landen 200 elite Mexicaanse mariniers in Culiacán, Mexico. Dit was het begin van ‘Operatie Gargoyle’. Dit is het verhaal van hoe ’s werelds grootste drugsbaas Joaquin ‘El Chapo’ Guzmán werd gepakt.
Om de kleine grote baas te traceren werden zijn telefoons getapt, vliegtuigen ingezet om hem te bespioneren en vele radio communicaties onderschept. De autoriteiten hielden rekening met drie zwaktes die Guzmán had namelijk, geld, vrouwen en eten.
Guzmán was door zijn jaren op de vlucht een zeer paranoïde man geworden. Hij sliep nooit langer dan twee dagen op dezelfde plek en maakte nagenoeg nooit gebruik van een mobiele telefoon. Vaak liet hij ook zijn mannen zijn voedsel voorproeven/eten om er zeker van te zijn dat het niet vergiftigd is. ‘El Chapo’ vertrouwde haast niemand en had niet veel mensen om zich heen. Hij vertrouwde vier personen die ten alle tijde bij hem waren. Dat waren ‘Chaneke’ zijn hoofd beveiliging, ‘Condor’ hoofd communicatie, ‘Nariz’ zijn boodschappenjongen en een kok want de kleine wilde altijd goed eten. Saillant detail is dat Chaneke, Nariz en Condor alle drie voormalig leden van de Special Forces van de Mexicaanse leger zijn.
Maar om precies te zijn begint het echte verhaal ruim een maand geleden op een zeer afgelegen locatie 200 km van Mazatlan. Op de bewuste locatie is verder niets dan moeras, modder en bos. Maar voor ‘El Chapo’ is dit zijn gloednieuwe superdeluxe onderkomen. Een grote ranch in Sanchez Celis in Culiacán.
De ranch en een arrestatie op die plek werd door de autoriteiten gezien als ‘Plan A’. Op de ranch is waar zij hem wilden arresteren omdat het voor hen een ideale plek leek aangezien er het zo afgelegen is en er dus geen onschuldige burgers slachtoffer zouden worden. Ook waren ze van mening dat het veel moeilijker is voor Guzmán om op zo’n afgelegen plek te kunnen ontsnappen en te verdwijnen.
Tevens hadden de autoriteiten informatie binnengekregen dat Guzmán de ranch alleen met zijn familie bezocht en om die reden liever niet had dat er veel zwaarbewapende mannen en bodyguards rondliepen.
De ingang naar de ranch was compleet afgedekt en als er iemand toevallig in de buurt foto’s zou willen maken of een aanslag zou willen plegen dan zouden ze niets kunnen zien. De gehele route van het uitstappen uit de auto tot aan de villa was overdekt zodat niemand iets kon waarnemen. De ranch was nog niet volledig afgebouwd en was nog onder constructie. De ranch is een geheel complex van meerdere bungalows, een grote villa, een zwembad met bar, jacuzzi’s en een zwembad voor kleine kinderen. Alles is gloednieuw.
Op een gegeven moment zagen obervatieteams hoe ‘El Chapo’, veel eerder dan verwacht, arriveerde op de ranch. Omdat de autoriteiten omdat moment niet klaar waren om zo een machtig persoon aan te houden werd er afgezien van ‘Plan A’. Wat ook niet heeft geholpen is dat de kleine grote baas daarna nooit meer teruggekeerd is naar de ranch.
Vervolgens gingen de autoriteiten over op ‘Plan B’ ruim 30 km naar het noorden in de stad Culiacan. Discretie zou Chapo’s zijn grootste kracht zijn geweest. Guzmán maakte nooit gebruik van opvallende sportauto’s of overdreven pick ups. Waar hij wel gebruik van maakte is voertuigen van zeer hoge kwaliteit met level 7 pantser. Dat is de hoogste level die je kan krijgen. De Amerikaanse ambassade maakt bijvoorbeeld ook gebruik van zulke voertuigen.
Daarop werd ‘Plan C’ ingezet om Chapo te pakken waar ze maar kunnen en gingen er ruim 200 man actief op hem jagen. Door inlichtingenwerk van de Mexicaanse autoriteiten konden ze vaststellen waar hij ongeveer was.
In de vroege uren van 17 februari om 03.00 lokale tijd werd een man aangehouden genaamd ‘Nariz’. Hij staat bekend als iemand als een “boodschappenjongen’ van de grote baas. Nariz probeerde de autoriteiten nog te misleiden en loog over een locatie waar ‘Chapo’ zich zou bevinden. Maar zij hadden zijn precieze locatie al en reden er naar toe.
Ze parkeerden hun voertuigen recht voor het huis waar Chapo was. Ze richten hun wapens op een raam in het huis en zagen op dat moment binnen een licht aan en uit gaan. Ze waren er toen zeker van dat er iemand binnen was en dat dit waarschijnlijk ’s werelds meest gezochte crimineel is.
Daarop ging de marine over op een inval in het pand. De eerste deur ging makkelijk open voor de marine omdat de personen binnen vergeten waren om de versterkte deur te vergrendelen. Maar bij de tweede deur ging het allemaal niet zo makkelijk. De marine had niet gerekend op een zwaar versterkte deur met meerdere sloten. Met een grote hamer begonnen ze te rammen op de deur. De hamer ging kapot en de deur was nog steeds niet open. Ze pakten een tweede hamer en ramden erop los. De deur was op zo’n manier versterkt dat als er een stuk afbrak de rest van de deur gewoon intact bleef. Je moest de deur op drie verschillende plekken breken.
Alsof dat niet genoeg was had degene die deur heeft versterkt de metalen compartimenten gevuld met water. Waarom? Naar verluidt zou door het rammen met een hamer op metaal hitte ontstaan wat er weer voor zorgt dat het metaal buigt tot het breekt. Maar wanneer het compartiment gevuld is met water vangt deze de klappen op en houd het metaal koel zodat deze niet buigt en breekt.
He open rammen van die deur heeft in totaal ruim 8 minuten geduurd. Normaal duurt het slechts drie seconden om een soortgelijke (niet versterkte) deur open te breken. Die minuten hebben ervoor gezorgd dat ‘El Chapo’ kon ontsnappen via een ondergronds tunnelnetwerk dat hij had laten bouwen onder zijn woningen.
‘El Chapo’ ontsnapte via een luik onder een bad. Je kon de badkuip niet zomaar even optillen en het luik openen. Door een ingebouwd hydraulisch systeem kwam het bad omhoog en kreeg je toegang tot het ondergronds tunnelnetwerk. Dit was zijn ontsnappingsroute.
De mariniers die ‘El Chapo’ hadden bestudeerd zeiden dat zijn belangrijkste wapen waar hij op rekende, tijd, was. Zelfs meer dan geld, macht en wapens. Tijd is wat hem de mogelijkheid gaf om te ontsnappen op 17 februari toen de marine letterlijk op zijn hielen zat.
De tunnel is om en nabij 1.4 meter hoog en is bijna 3 kilometer lang. Het eerste gedeelte van de tunnel is compleet bedraad en voorzien van elektriciteit. Verderop komt de tunnel samen met het riool van Culiacán en vanaf dat punt is er ook geen elektriciteit meer. ‘El Chapo’ ontsnapte via zijn tunnelnetwerk en de marine zat hem op zijn hielen. Bijna 3 kilomter verder kwam hij uit bij een rivier en belde een van zijn hooggeplaatste medewerkers die hem direct per pick up kwam ophalen.
De mariniers die hem volgden door het tunnelnetwerk zeiden dat ‘Chapo’ en zijn mannen vele spullen in de tunnels hebben achtergelaten. Mogelijk was dit omdat de ontsnapping nogal vermoeiend was. Ze lieten onder meer een koffer met kleren, wat handgranaten, kogelvrije vesten en aan het einde van de ontsnappingsroute werd een granaatwerper aangetroffen. Als ze deze hadden afgevuurd op de achtervolgende mariniers zouden ze allen zijn gestorven in de tunnel.
Toen ze uit de tunnel kwamen waren ze nog niet klaar want de kleine grote baas rende enkele honderden meters en verstopte zich bij een boom. Daar werd hij opgehaald door ‘El Picudo, één van zijn hooggeplaatste medewerkers in Culiacan. Dit zouden beide mannen, ‘El Chapo’ en ‘El Picudo’, zelf hebben toegegeven.
‘El Picudo’ reed hem naar de snelweg waar Guzmán overstapte in een andere auto die gereden werd door Alejandro ‘Bravo’ Aponte, zijn hoofd beveiliging in omgeving Culiacán. Daarna verdween hij.
In de media werd destijds bericht dat de autoriteiten op de hielen zouden zitten van Chapo’s partner Ismael ‘El Mayo’ Zambada. Maar niemand die door had dat Guzmán het echte doelwit was van de operaties.
Een dag later werd ‘El Picudo’ opgepakt waardoor operatie Gargoyle verder kon. Door zijn arrestatie kwamen de autoriteiten erachter dat Guzmán mogelijk in Mazatlan is. Op 19 februari werd opnieuw een belangrijke aanhouding verricht. Dit keer werden de twee broers Kevin Alonso en Karim Elias Gil Acosta gearresteerd. Door deze arrestatie kwamen ze op het spoor van Chapo’s favoriete onderduikadressen.
De eerste tip die binnenkwam was dat de kleine grote baas ondergedoken zat in een luxe hotel spa genaamd Pueblo Bonito Emerald Bay Resort in het noorden van Mazatlán. Op 21 februari registreerde een nieuwe gast zich bij het Miramar hotel in appartement 401. Ze huurden het appartement voor drie maanden. Een jongeman genaamd Allon tekende het huurcontract maar in werkelijkheid was dit ‘Condor’.
Eeen paar uur later op 22 februari om 05.25 uur lokale tijd in Mazatlan arriveren een stuk of dertig mariniers en zetten het gebied rond de Miramar Toren af. Ze vielen eerst appartement 602 binnen en overmeesterden twee personen. Ze constateerden al snel dat de twee mannen niet een van de doelwitten waren en gingen verder.
Ze gingen twee etages omlaag naar appartement 401 op de vierde verdieping. Het plan was om de deur gewoon met een sleutel of een ‘lock pick’ te openen. Maar toen ze voor de deur stonden hoorden ze het geluid van een AR-15 machinegeweer die doorgeladen werd dus besloten ze de deur open te breken. Daar zien ze ‘Condor’, hoofd beveiliging van Guzmán, staan. Naar verluidt zou ‘Condor’ achter een deur met een vuurwapen in zijn hand hebben gestaan. De mariniers komen binnen achter een kogelvrij schild en roepen, “Geef je over Condor”, en hij laat zijn wapen vallen en geeft zich over.
Zes mariniers lopen het appartement door en gaan op zoek naar de grote baas. Het team verspreid zich en doorzoeken het appartement. In de eerste kamer vinden ze twee vrouwen en de twee jongste dochters van Guzmán. De oppas was daar en de kok die altijd met Chapo reisde.
Uiteindelijk komen ze uit bij een dichte badkamerdeur die op slot was. Daarop roepen ze naar Guzmán om zich over te geven. Bij de derde keer zeggen ze: “Jij” “Chapo” “geef je over het gebouw is volledig omsingeld” waarna hij vier keer OK zegt en zich overgeeft. In totaal duurde de gehele operatie in het Miramar Toren van begin tot einde nog geen 17 minuten.
Chapo en Condor worden daarna in gepantserde pick ups geplaatst en naar een voetbalveld in de buurt gereden waar ze opgepikt worden door een Blackhawk helikopter. Die helikopter bracht ze naar een lokaal vliegveld waar ze in een Learjet 60 overgebracht werden naar Mexico-Stad.
Tijdens die vlucht zou hij gesproken hebben met de aanwezigen. Zij beschrijven hem als charismatisch en beschaafd. Heel kalm zou hebben verteld zeker tussen de 2000 en 3000 mensen te hebben geliquideerd, waaronder Ramon Arellano Felix. Maar Cardinal Posadas waar hij ook van beschuldig werd heeft hij naar eigen zeggen niet laten doden.
Toen ze de kleine grote baas vroegen naar al zijn geld zei hij: “Ik heb niets, het is slechts een mythe van Forbes”. Of dat waar is valt nog te bezien want alleen al bij zijn aanhouding zijn er drie klokkies met een waarde van ruim 80.000 euro per stuk, 16 huizen en 43 voertuigen, waaronder 19 zwaar gepantserd, in beslag genomen.