In de Colombiaanse regio Catatumbo, in het noordoosten van het land, zijn meer dan 80 mensen omgekomen en raakten minstens 20 anderen gewond bij recente aanvallen van de rebellengroep ELN (Ejército de Liberación Nacional).
Het geweld heeft geleid tot massale vluchtelingenstromen en de opschorting van vredesonderhandelingen door de Colombiaanse regering.
Strijd om controle over strategische gebieden
De confrontaties in Catatumbo staan niet op zichzelf. De ELN voert al geruime tijd gewelddadige gevechten met overgebleven fracties van de voormalige FARC-rebellen. De gevechten draaien vooral om de controle over strategisch belangrijke gebieden, rijk aan cocaplantages en routes voor drugshandel. Bij eerdere confrontaties in dezelfde regio vielen al meer dan 30 doden, waaronder burgerslachtoffers.
Vluchtelingen en humanitaire crisis
Het aanhoudende geweld heeft een humanitaire crisis veroorzaakt. Meer dan 5000 mensen zijn hun huizen ontvlucht, vaak met weinig tot geen middelen. Deze massale migratie legt een zware druk op lokale gemeenschappen en humanitaire hulporganisaties, die moeite hebben om aan de basisbehoeften van de ontheemden te voldoen.
Vredesonderhandelingen opgeschort
President Gustavo Petro, die aanvankelijk grote hoop had op het hervatten van vredesgesprekken met de ELN, heeft de onderhandelingen voorlopig stopgezet. Hij beschuldigde de guerrillabeweging van oorlogsmisdaden en zei dat hun acties niet te rijmen zijn met een oprechte wens tot vrede. Onder de slachtoffers van het recente geweld bevinden zich ook zeven personen die deelnamen aan vredesbesprekingen. Daarnaast zijn drie overheidsfunctionarissen door de ELN ontvoerd.
Wie is de ELN?
De ELN, opgericht in 1964, is een van de oudste actieve guerrillabewegingen in Latijns-Amerika. De organisatie is ideologisch gebaseerd op marxistische en christelijke theologie en stelt dat ze strijdt voor de rechten van de armere bevolking in Colombia. De ELN heeft een complexe structuur met diverse fronten en sterke regionale invloeden.
De beweging financiert zichzelf voornamelijk door illegale activiteiten, zoals drugshandel, ontvoeringen en de exploitatie van illegale mijnen. Bovendien wordt de ELN vaak gelinkt aan buitenlandse netwerken, met leiders die opereren vanuit landen zoals Venezuela en Cuba. Een significant deel van hun strijders zijn Venezolaanse huurlingen, wat bijdraagt aan de destabilisatie van de grensregio tussen de twee landen.
Regionale destabilisatie
De activiteiten van de ELN hebben niet alleen impact op Colombia, maar ook op buurlanden zoals Venezuela. De aanwezigheid van ELN-leiders in het buitenland compliceert internationale samenwerking om de groep aan te pakken. Bovendien vormt hun betrokkenheid bij drugshandel en illegale mijnbouw een bedreiging voor de stabiliteit van de regio.
Toekomstperspectief
De situatie in Catatumbo is een harde realiteit voor een Colombia dat hoopt op vrede, maar worstelt met diepgewortelde conflicten. Zonder een gezamenlijke aanpak van zowel binnenlandse als internationale spelers blijft een duurzame oplossing voor het geweld ver weg. Ondertussen betalen duizenden burgers de prijs voor de strijd om grondstoffen en macht in de regio.