Op dinsdag 11 maart gaat een megaproces van start bij de rechtbank in Den Bosch tegen 16 verdachten die betrokken zouden zijn bij de grootschalige productie en handel van synthetische drugs.
Het onderzoek, dat in 2022 begon na de ontmanteling van het cryptoplatform ANOM, biedt een schokkend inzicht in de manier waarop moderne drugscriminelen opereren. Volgens de officier van justitie van het Landelijk Parket is de zaak een schoolvoorbeeld van hoe de criminele netwerken tegenwoordig functioneren: als goed georganiseerde bedrijven met een ‘geoliede machine’.
Criminele netwerken werken als bedrijven
De verdachten, die verschillende rollen vervulden binnen het netwerk, werkten nauw samen in flexibele, maar goed gecoördineerde groepen. De rollen binnen het netwerk zijn divers: van leiders, investeerders en chauffeurs tot kok en afvalverwerker. De zaak draait om drie grote drugslabs die in 2021 werden ontdekt in Heerlen, Sint-Oedenrode en Dinteloord. In deze labs werden niet alleen honderden liters amfetamine geproduceerd, maar ook duizenden liters drugsafval.
Wat opvallend is, is de projectmatige aanpak die de criminelen hanteren. Ze werken met verschillende teams, zoals ‘afzetteam’, ‘verkoopteam’ en ‘keuken team’. Het is duidelijk dat ze werken als een bedrijf met vastgestelde rollen en taken, waarbij zelfs personeelsleden van de ene locatie naar de andere worden uitgeleend om de productie op gang te houden. Als een lablocatie ‘te heet’ wordt, verhuizen ze gewoon naar een andere locatie om door te gaan met hun activiteiten.
Flexibiliteit binnen het netwerk
In de ontsleutelde berichten van de verdachten blijkt dat ze streven naar maximale productiecapaciteit. Eén van hen zegt zelfs dat ze elke week 600 tot 1000 liter amfetamine moeten kunnen produceren om de vraag bij te houden. Dit is slechts één voorbeeld van de obsessie met efficiëntie binnen het netwerk. Als een lid van het criminele team uitvalt, wordt diegene direct vervangen door een ander lid, waardoor de werking van de “geoliede machine” niet wordt verstoord.
Veranderde aanpak politie en OM
Omdat de netwerken zo flexibel zijn en de onderlinge samenwerking zo intensief, vereist dit een nieuwe aanpak van politie en OM. De focus verschuift van het uitschakelen van de sleutelfiguren naar het verstoren van de netwerken zelf. Politie en justitie willen de criminele organisaties op hun geheel aanpakken, zodat ze niet meer in staat zijn om op dezelfde manier door te gaan.
Het megaproces dat nu in Den Bosch van start gaat, kan belangrijke inzichten bieden in hoe moderne criminele organisaties functioneren en zal waarschijnlijk een belangrijke stap zijn in de strijd tegen georganiseerde drugsproductie in Nederland. De strafeisen tegen de 16 verdachten worden later deze week verwacht.