Het OM heeft procesafspraken gemaakt met twee verdachten van grootschalige handel in cocaïne. De mannen kwamen in beeld door gekraakte Sky ECC chats.
Het Openbaar Ministerie Oost-Nederland heeft eerder deze week aan de rechtbank in Arnhem procesafspraken voorgelegd in een zaak tegen een 33-jarige verdachte en een 31-jarige verdachte uit Apeldoorn, die betrokken waren bij grootschalige cocaïnehandel. Als het aan het OM en de verdachten ligt, zullen zij respectievelijk 52 en 42 maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf uitzitten. Op 12 juli doet de rechtbank uitspraak of zij akkoord gaat met de voorgestelde afdoeningsvoorstellen.
Eén van de verdachten is speciaal voor de behandeling van zijn rechtszaak teruggekomen uit Marokko en was aanwezig bij de zitting. De andere verdachte, die al vastzat in Nederland, was eveneens aanwezig in de rechtbank. Uit versleutelde telefoonchats, waarbij de communicatie over de drugshandel verliep via SKY-accounts, blijkt dat één verdachte ten minste 202 kilo cocaïne tot zijn beschikking had, terwijl de ander bijna 150 kilo cocaïne had (en ook verkocht) in de periode tussen april 2020 en januari 2021.
Zowel de verdediging als het Openbaar Ministerie hebben afgesproken dat zij geen hoger beroep zullen instellen als de rechtbank tot een bewezenverklaring komt en akkoord gaat met de procesafspraken. De verdediging zal ook geen bewijsverweren voeren en de feiten zoals vermeld in de tenlasteleggingen niet ontkennen. Beide Apeldoorners hebben daarnaast al een bedrag van 100.000 euro betaald als ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel. Ook deze ontnemingsvorderingen zijn vandaag aan de rechtbank voorgelegd, waarbij zowel het OM als de verdediging het verzoek heeft gedaan om hiermee in te stemmen.
De rol van de 31-jarige verdachte, die naar verwachting een gevangenisstraf van 42 maanden zal krijgen als de procesafspraken worden nageleefd, was kleiner dan die van zijn medeverdachte. Het OM houdt rekening met zijn persoonlijke omstandigheden, aangezien hij niet eerder is veroordeeld voor de handel in harddrugs. Echter, zoals het OM benadrukt: “Het belangrijkste aspect is de aard, omvang en hoeveelheid van de handel waar de verdachte bij betrokken was. Bovendien moet worden bedacht dat slechts een deel van de SKY-berichten is opgenomen in het dossier, wat doet vermoeden dat de werkelijke hoeveelheid verhandelde cocaïne veel groter is. De verdachte heeft bewust deelgenomen aan een organisatie die zich bezighield met grootschalige handel, waarbij winstbejag voorop stond zonder zich te bekommeren om de maatschappelijke gevolgen.”
Het maken van procesafspraken heeft als voornaamste doel proceswinst te behalen voor alle procespartijen en de rechtbank. Het is een manier om zaken efficiënter en sneller af te handelen door de rechtszitting toe te spitsen op de kwesties waarover het OM en de verdediging het nog oneens zijn.
De voordelen van het maken van procesafspraken zijn eerder al aangetoond: slachtoffers, verdachten en de samenleving krijgen sneller duidelijkheid over de uitkomst van een zaak en straffen worden sneller uitgevoerd. Rechtbank en OM kunnen het dossier sneller afsluiten en de verdachte weet meteen waar hij of zij aan toe is. Bovendien kan dit, als de rechtbank de procesafspraken volgt in het vonnis, leiden tot een grotere acceptatie van de uitkomst van het strafproces door de verdachten.
In een zaak als deze betekent dit concreet dat de uitspraak ongeveer 2 tot 3 jaar eerder vaststaat. Dit geeft ruimte voor andere zaken bij de rechtbank, het hof en vaak zelfs de Hoge Raad. Bij een normale procedure moet vaak nog uitgebreid onderzoek worden gedaan op verzoek van de verdediging, wat tot aanzienlijke vertraging kan leiden. Bovendien leidt een normaal verloop van het proces vaak tot hoger beroep en soms zelfs tot een gang naar de Hoge Raad.
Het maken van procesafspraken is echter geen vorm van buitengerechtelijke afdoening, maar leidt tot een onafhankelijk rechterlijk oordeel over de zaak en resulteert in een vonnis (en mogelijk een beslissing in de ontnemingszaak). De rechtbank blijft verantwoordelijk voor de vaststelling van de feiten, de volledigheid van het onderzoek en de strafoplegging. Het OM benadrukte vandaag voor de rechtbank dat er beslist geen sprake is van handjeklap en dat de rechtbank deze afspraken kritisch zal toetsen.
In vergelijkbare zaken zoals die waar de twee verdachten zich vandaag voor moesten verantwoorden, zou het Openbaar Ministerie volgens zijn eigen richtlijnen respectievelijk zes en vijf jaar gevangenisstraf hebben geëist.