De politie heeft ernstige zorgen geuit over de uitvoerbaarheid en gevolgen van de strafbaarstelling van illegaliteit in de onlangs aangenomen Asielnoodmaatregelenwet (ANMW).
Hoewel deze bepaling nog niet direct in werking treedt, waarschuwt de politie nu al voor de mogelijke negatieve impact op de samenleving en de rechtsstaat.
De strafbaarstelling van illegaal verblijf is via een amendement toegevoegd aan de ANMW, die op 3 juli werd aangenomen door de Tweede Kamer. Volgens de politie suggereert deze maatregel ten onrechte dat alle illegale vreemdelingen overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen. Dat beeld wordt in de praktijk niet herkend.
De politie vreest een vicieuze cirkel waarbij vreemdelingen die niet terug kunnen keren, herhaaldelijk in detentie belanden zonder uitzicht op vertrek. Daarnaast zouden mensen zonder verblijfsstatus nog kwetsbaarder worden voor misbruik, mensenhandel en andere vormen van uitbuiting. Hulpstructuren zouden verdwijnen, wat leidt tot meer overlast én tot meer slachtofferschap.
Ook benadrukt de politie de spanning tussen haar wettelijke taak om hulp te verlenen aan wie dat nodig heeft en de strafbaarstelling van illegaliteit. In de nieuwe situatie zou hulp bieden aan iemand zonder verblijfsstatus strafbaar kunnen zijn, wat volgens de politie juridisch en moreel onwenselijk is. Het zou bovendien tot gevolg kunnen hebben dat mensen uit angst voor vervolging geen hulp meer durven inroepen of aangifte doen.
Tot slot waarschuwt de politie voor maatschappelijke onrust en negatieve effecten op de openbare orde, mocht de strafbaarstelling worden doorgevoerd. Volgens de politieleiding is het goed dat de Raad van State de maatregel nog zal toetsen, en blijft het essentieel dat bij ingrijpende wetswijzigingen zoals deze tijdig uitvoeringsorganisaties worden geraadpleegd.