Cybercrime is een groeiende industrie met enorme gevolgen. Vorig jaar werden 2,3 miljoen Nederlanders getroffen door online criminaliteit.
Deze incidenten leiden niet alleen tot aanzienlijke financiële verliezen voor individuen en bedrijven, maar ondermijnen ook het vertrouwen in de digitale infrastructuur en in elkaar. Dit blijkt uit het Cybercrimebeeld Nederland 2024, een rapport van het Openbaar Ministerie (OM) en de politie.
Focus op Complexe Online Criminaliteit
De eerste editie van het tweejaarlijkse Cybercrimebeeld Nederland richt zich op complexe online criminaliteit die zich specifiek richt op ICT-systemen. Het rapport biedt een uniek inzicht in het cybercrimelandschap vanuit het perspectief van opsporingsdiensten. Belangrijke ontwikkelingen die worden gesignaleerd zijn onder meer de opkomst van datadiefstal en -handel, de toenemende betrokkenheid van jongeren bij cybercriminaliteit, en de vermenging van cybercrime met traditionele misdaad. Daarnaast wordt de impact van cybercrime op slachtoffers vaak onderschat.
Eenvoudige Instap in Cybercrime
De drempel om in cybercrime te stappen is aanzienlijk verlaagd. Waar vroeger technische vaardigheden vereist waren, kunnen cybercriminelen nu eenvoudig online diensten, producten en handleidingen kopen. “Via Telegram, fora en het dark web kun je kant-en-klare software en sites kopen om mensen op te lichten, inclusief contactgegevens en belscripts,” zegt Stan Duijf, Hoofd Operatiën bij de politie. Cybercriminelen kopiëren gestolen data en gebruiken deze direct voor afpersing, in plaats van eerst te versleutelen. Deze data worden vaak verrijkt met andere datasets en vervolgens doorverkocht.
Zorgen over Jongeren
Een zorgwekkende trend is dat de helft van de cybercrimeverdachten die voor de rechter moet verschijnen, 25 jaar of jonger is. Veel van deze jongeren beginnen hun criminele activiteiten door grenzen op te zoeken in online games, bijvoorbeeld door tegenstanders uit te schakelen met een DDoS-aanval. Via hackfora leren ze vervolgens andere methoden en rollen zo “spelenderwijs” de wereld van cybercrime in.
Vermenging met Traditionele Misdaad
Cybercrime beperkt zich niet tot de online wereld. Er is een toenemende vermenging met traditionele misdaad. Verdachten van cybercrime worden vaak ook in verband gebracht met andere delicten zoals wapenbezit en geweldsdelicten. Omgekeerd leidt onderzoek naar traditionele misdaden soms tot de ontdekking van ernstige cyberdelicten.
Diepe Sporen van Cybercrime
De impact van cybercrime op slachtoffers wordt vaak onderschat. Particuliere slachtoffers ervaren meer emotionele dan financiële schade en krijgen vaak te maken met ‘victim blaming’. Hierdoor worden ze dubbel slachtoffer.
Samenwerking is Cruciaal
De bestrijding van cybercrime vereist een integrale en systemische aanpak waarbij publieke en private partners samenwerken. Rutger Jeuken, hoofdofficier van justitie en portefeuillehouder cybercrime, benadrukt het belang van deze samenwerking: “Het Cybercrimebeeld vertelt het verhaal achter deze fnuikende vorm van criminaliteit en geeft handen en voeten aan de droge cijfers.”
Cybercrime blijft zich continu ontwikkelen, wat een flexibele en gezamenlijke aanpak noodzakelijk maakt om deze dreiging effectief te bestrijden.